Ekonomiden Kopanları Geri Kazandırmak
Sadece şizofreninin tedavi maliyeti 630 bin dolar. Ama bu tutar bile onları tam anlamıyla günlük rutine ve ekonomiye geri döndürmüyor.
Emine İnce
“Türkiye’nin en büyük gücünün genç nüfusu olduğu söyleniyor” diyor Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi 2. sınıf öğrencisi Saadet Z. ve soruyor: “Üretmeyen genç nüfus nasıl güç
olabilir?” O, bu soruyu diğer üniversite öğrencilerine göre daha büyük bir kaygıyla soruyor çünkü. O’nun ve yaşıtlarının maruz kaldığı tüm sosyal belirsizlere ek olarak özel bir durumu daha var. Saadet Z. yaklaşık 10 yıldır ‘İki Uçlu Duygu Durum Bozukluğu’ tanısı nedeniyle tedavi görüyor. Daha binlercesi gibi… Fakat medikal tedavi her zaman bu tip rahatsızlıkları olan kişilerde sosyal hayata ve ekonomiye geri dönüşü garanti etmiyor; rehabilitasyon ve ardından normal rutine geçişte ek bir süreç gerekiyor. Bu rahatsızlara maruz kalmış kişilerin iyi bir tedaviyle birlikte uzmanların desteğine ihtiyaçları var rutine dönme süreçlerinde. Ancak Türkiye’de bu sürece yönelik gerekli pratik uygulamaların yapıldığını söylemek zor. Psikoterapist ve Sosyal Hizmet Uzmanı Soner Koşan ‘Toplum ve Aile Sağlığı Psikoterapi’ isimli projesiyle hem psikotik rahatsızlığı olan ve risk taşıyanların hem ailelerinin hem de devletin ödediği büyük bedelin azaltılabileceğini düşünüyor. Zor olsa da bu olumsuz tabloyu tersine çevirmek mümkün olabilir.
Son haftaların önemli gündem konularından biri de; Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Albay Prof. Dr. Tayfun Uzbay ve ekibinin şizofrenide yeni bir tedavi yönteminin kullanılabileceğini ortaya koymasıydı. Patent başvurusu Türkiye’den yapılan ve uluslararası önemli tıp dergilerinde yayımlanarak literatüre giren bu buluş henüz tartışma aşamasında. Bu tartışma da sorunun temeli üzerine tekrar konuşmak için bir fırsat. Çünkü Türkiye’de yüz binlercesi şizofreni olmak üzere psikolojik rahatsızlığı olan ve sayıları milyonları bulan bir nüfus yoğunluğu var. Ve eğer Tayfun Uzbay ile ekibi haklıysa piyasadaki hiçbir ilaç şizofreni tedavisi için yeterli değil. Buna rağmen devlet bu hastalar için her yıl yüz binlerce dolar ilaç harcaması ve bir o kadar da yatak masrafı yapıyor. Kocaeli Üniversitesi tarafından 2005 yılında yapılan bir araştırma Türkiye’de toplumun binde 5’inin yani 350 bin kişinin şizofreni hastası olduğunu ve bu hastalığın tedavi maliyetinin aynı yıl 630 bin dolar olarak gerçekleştiğini ortaya koyuyordu. Bu hastaların neredeyse tamamı sosyal güvenlik kapsamında olduğu için tedavi maliyetleri olması gerektiği gibi kamunun üzerinde. Araştırmanın başka bir çarpıcı sonucu da Türkiye’de tedaviyi gerektirecek psikolojik rahatsızlığı bulunanların yalnızca yedide birinin yardım için ilgili kurumlara başvurduğu. “Bu sayı toplumun yüzde 1’ini buluyor” diyor Soner Koşan ve ekliyor: “Bu sayı, riski yaşayanların aileleri ve risk taşıyanlar da eklendiğinde inanılmaz bir ekosistem anlamına geliyor. Daha vahimi bu ekosistem sadece medikal tedaviyle kısır döngüye mahkûm ediliyor.”
Devamı Bloomberg Businessweek Türkiye’nin son sayısında